گفتگو با علی معلم درباره فیلم كوروش بزرگ
کوروش همواره برای ایرانیان شخصیت مقدسی بوده و هست. خوب می‌دانستم در شرایط فعلی و با امکاناتی که وجود دارد هرگز نمی‌توان فیلمی در حد و اندازه‌های بزرگترین پادشاه ایران ساخت. نهایتا یک فیلم ۲-۳ میلیاردی و با سقف سینمای ایران. اما گویا این بار قضیه فرق می‌کرد. بحث ساخت فیلمی بین المللی، با بازیگران مطرح جهان و بودجه‌ای حدود ۷۰ میلیون دلار بود. به همین مناسبت با علی معلم تهیه کننده این فیلم در باره فیلم کوروش کبیر گفتگوی مفصلی انجام دادیم.
موافقید از فیلم کوروش شروع کنیم؟
زیاد راجع به اون نمی‌تونم صحبت کنم.
چرا؟
چون هنوز در مرحله‌ای نیست که بشه درباره‌اش صحبت کرد. کار نکرده است.
مجوز این فیلم رو دریافت کردین؟
مجوز زیاد مفهومی نداره. ما کارمون رو باید اول انجام بدیم. زیاد با مجوز کاری نداریم.
قطعی هست ساخت این فیلم و تلاشی براش انجام دادین؟
بله، کتاب اول فیلمنامه نوشته شده.
نوشته چه کسی هست؟
آقای جعفری جوزانی.
اسم فیلم چیه؟
کوروش کبیر.
در تاریخ چیزی به نام کوروش "کبیر" وجود نداره. كبیر یک کلمه عربیه. در اسناد رسمی کوروش بزرگ ثبت شده.
ما جناسش رو گذاشتیم.
خب اسم عربی روی اسطوره ایران گذاشتن، زیاد کار جالبی نیست. چون در منابعی مثل ویکی‌پدیا هم مشاهده کنید نوشته شده کوروش بزرگ.
ببینید بزرگ رو من خودم دوست ندارم. به نظرم همون کبیر باشه بهتره. زبان ما جنگ با زبان عربی نداره. این دوستانی که خیلی متعصب هستند باید بدونن فردوسی هم عربی داره. ما جنگی با زبان عربی نداریم. همونطور که جنگی با زبان‌های دیگر هم نداریم. زبان برای ارتباط برقرار کردنه. اگر هر زبانی رو برای برقراری ارتباط استفاده کنید و موضوع قابل فهم بشه کفایت می‌کنه. فیلم باید در قواره کوروش باشه نه فقط اسمش، ولی به نظر من کوروش کبیر اسم قشنگ‌تریه تا کوروش بزرگ. من هم شنیدم که گفتند چرا بزرگ نباشه و اینجور مسائل. این سلیقه ماست دیگه.
فیلمی در حد و اندازه‌های کوروش قراره ساخته بشه؟ یعنی طوری که بتونه حق مطلب رو ادا کنه.
نمی‌دونیم الان. به قول معروف هر کسی باید رخت خودش رو پنبه کنه. نمی‌دونیم حالا اندازه کوروش میشه یا نه. ما قصدمون اینه که کار خوبی ساخته بشه.
بودجه ۷۰ میلیاردی صحت داره؟ دقیق‌ترش ۷۰ میلیون دلار.
تخمین ما برای یک فیلم بین‌المللی همینقدره.
اونوقت این فیلم درآمدش از کجا برمی‌گرده؟ فیلم در ایران بیش از ۳-۴ میلیارد نمی‌فروشه.
به عنوان یک پروژه بین المللی عرض کردم. پروژه ایرانی نه. پروژه ایرانی که فیلم بالای ۲-۳ میلیارد هم برنمی‌گرده. این پروژه‌ایه که دو تا سطح معنا میشه. یک سطح اینه که فقط پروژه ملی ساخته بشه، ولی برای پروژه بین‌المللی قیمت زیادی نیست. این فیلم رو اگر هالیوود بخواد بسازه میشه ۳۰۰ میلیون دلار. ولی اگر ما قرار باشه بسازیم میشه حدود ۶۰-۷۰ میلیون دلار.
یعنی به زبان انگلیسی قراره ساخته بشه؟
طبیعتا باید ورژن انگلیسی باشه.
ماجرای حضور راسل کرو چقدر صحت داره؟
علاقه ماست ولی هنوز صحت نداره.
واقعا قصد دارین برید دنبالش؟یعنی از این سطح بازیگران برای نقش کوروش استفاده می‌کنید؟
فیلم اگر می‌خواد تبدیل به یک پروژه بین‌المللی بشه باید بازیگر دارای عنوان داشته باشه. یعنی در بازار جهانی باید فروش بره. اگر می‌خواد در بازار جهانی عرضه بشه باید بازیگر بین‌المللی شناخته شده باشه. نه فقط بازیگر خوب! بعضی‌ها میگن مگه ما بازیگر خوب نداریم در ایران؟ چرا بازیگر خوب داریم، ولی بازیگری در اشل بین‌المللی نداریم. نه فقط ما نداریم، فرانسوی‌هاش هم ندارن. بنابراین اگر قراره فیلم در بازار جهانی عرضه بشه باید حتما حداقل یکی دو اسم شناخته شده جهانی مثل راسل کرو یا مثل برد پیت یا دیگر هنرپیشه‌هایی از این قبیل حضور داشته باشن. افرادی که وقتی اسمشون روی فیلم هست شما می‌ری اون فیلم رو می‌بینی. حالا دیگه مهم نیست این فیلم درباره اسکندره، درباره کوروشه، درباره مردانه ایکسه یا ...
کارگردانش هم آقای جوزانی خواهد بود؟
قرار هست اینطور باشه.
بجز اون چند مهره بین‌المللی که فرمودید بقیه بازیگران ایرانی هستند؟
طبیعتا. اگر قرار باشه در ایران ساخته بشه هنرپیشه‌های ایرانی خواهند بود.
چقدر شرایط برای ساخت این فیلم مهیاست؟ در ایران قراره ساخته بشه یا خارج از ایران؟
نمی‌دونم؛ من زیاد به شرایط کاری ندارم. فکر می‌کنم ضرورت تاریخی ما الان ساخت این فیلم هست. شرایط به ما خواهد گفت این فیلم ساخته میشه یا نه. ما قصدش رو کردیم. ما قصدش رو به زبان آوردیم و داریم کارهاش رو انجام می‌دیم. طبیعتا این فیلم چه بخواد ملی ساخته بشه و چه بین المللی سرمایه زیادی می‌خواد. باید این کمک به وجود بیاد. من که نمی‌تونم بودجه این فیلم رو شخصا تامین کنم. برج‌ساز نیستم، جزو آقازاده‌ها هم نیستم بنابراین به طور طبیعی باید سرمایه گذار برای این فیلم پیدا بشه. وقتی این شرایط احراز بشه فیلم ساخته خواهد شد. ولی ضرورت و نیازش وجود داره.
یعنی اگر بخش خصوصی سرمایه‌اش رو تامین کنه زیاد کاری به حمایت یا عدم حمایت دولتی ندارید؟
من زیاد دنبال حمایت دولتی نیستم برای این فیلم. فیلم باید ملی ساخته بشه. البته به نظر من دولت موظف هست که از چنین پروژه‌ای حمایت کنه. ولی اینکه حمایتش منجر به پول دادن میشه یا نه رو من نمی‌دونم. من دولت نیستم. یکی دو نفر صحبت‌هایی کردن در جاهایی، ولی این چیزها نمی‌تونه بنیان یک فیلم رو بسازه. امیدوار هستیم که کسی سنگ نندازه. کمک کردن دیگه جای خودش رو داره.
هیچ پیش زمینه‌ای در ذهنتون هست که فیلم کجا و چجوری ساخته بشه؟ برنامه ریزی خاصی کردین یا فعلا فقط در حد نوشته است؟
نه در مرحله تحقیقاتیم. اول تحقیقاتش باید انجام بشه. طبیعتا به وجود آوردن زمان باستان کار دشواریه. ولی خب با تحقیقاتی که کردیم با تکنولوژی‌های جدید و سی‌جی‌آی امکان بروزش هست. ولی اینکه ما تکنولوژیش رو داریم یا نه، مطمئنا یه بخش‌هایی رو نداریم ولی قابلیت بدست آوردنش رو داریم. یعنی میشه بخش‌هایی از فیلم در بهترین کمپانی‌های بین المللی ساخته بشه. به خصوص قسمت‌های مربوط به اسپشیال افکت. بنابراین، مهم اینه که درام فیلم دربیاد، شخصیت بیرون بیاد، بعد بقیه چیزها رو باید با متخصصین حرفه‌ایش حرف بزنیم. خوشبختانه آدم هست، آدم ایرانی هم هست در دنیا که بتونه این کارها رو انجام بده. ولی همه این‌ها منوط به اینه که پروژه به مرحله اولش برسه بعد راجع به این‌ها فکر کنیم، که کجا فیلمبرداری و ساخته بشه.
هدفتون اینه که حتما ساخته بشه؟
امیدواریم. بشر همیشه امیدواره.
این فیلم اولین فیلم بین‌المللی ایرانیه؟ در این سطح.
اگر ساخته بشه بله. چون هنوز محقق نشده ما نمی‌تونیم چیزی بگیم ولی امیدوارم اینطور باشه.
آقای حمید‌نژاد گفتند قبل از شما یک فیلمنامه درباره کوروش نوشتند، به بانک فیلمنامه هم دادند و با حمایت فارابی می‌خواهند بسازند. گفتند اگر شما این رو می‌دونستین نیاز نبود برین دنبال ساخت این فیلم.
این رو یک‌بار پاسخ دادم، دیگه جوابی بهش ندارم. هر کسی می‌تونه یک فیلم بسازه. مثلا رضا خان شخصیتش متعلق به منه؟ اگر من طرحش رو بنویسم شما دیگه کاری نداری؟ صدها کتاب در مورد کوروش هست. ما خودمون ۷۰ کتاب در این زمینه پیدا کردیم. اگر کسی بخواد باز هم بنویسه هنوز جا داره. سینما هم همینه. می‌تونه صدها فیلم راجع به یک شخصیت ساخته بشه. راجع به زاپاتا ۷-۸ تا فیلم ساخته شده. اصلا چنین بحثی مطرح نیست. ایشون گفتند ما هم داریم می‌سازم، من هم امیدوارم خدا بهشون کمک کنه فیلم خوبی دربیاد.
البته ایشون می‌خوان در سطح ایران بسازن.
هر جور بسازن. بین‌المللی هم بسازن چه بهتر. خدا کنه در سینمای ایران دو تا دو تا از این فیلم‌ها ساخته شه (با خنده). مثلا راجع به حجربن عدی نسازن.
با شناختی که از شما هست هر جا که احساس خلا کنید وارد می‌شید. در جامعه فعلی ایران و جهان چه خلا خاصی رو احساس کردین که تصمیم گرفتید برای ساخت این فیلم سرمایه‌گذاری کنید؟
خلا شناخت فرهنگ ایران در ابعاد کلی و اشل فکری که در تمدن ایرانی هست برای ایجاد حکومت. حالا این هم به مسائل سیاسی روز ربط داره، هم به شناخت نسل جدید خود ما. من وقتی فیلم اسکندر رو در سینما دیدم، دیدم یک صحنه از این فیلم که نقشه جهان رو نشون می‌ده ری‌اکشن در اعراب به وجود آورد. نقشه ایران بزرگتر از همه جاست و اصلا چیزی از کشورهای باقی مونده وجود نداره. نه بخاطر جهان‌گشایی، کوروش یک تمدن‌ساز بوده. جهان‌گشا نبوده. بعضی شخصیت‌ها مثل ناپلئون، هیتلر، آتیلا، چنگیز و… این‌ها جهان‌گشا بودن. می‌رفتن یه جاهایی رو می‌گرفتند. فرق می‌کردن با ما. کشور ما یک کشور تمدن‌ساز بوده. یعنی با تمدن جذب می‌کردن کشورهایی دیگه رو. نه به مفهوم اینکه تمدن به اون‌ها حمله می‌برده.من فکر می‌کنم نسل جدیدمون، بچه‌های خود ما از امتیازاتی که در این شخصیت تاریخی وجود داره بی‌خبرند. اگر هم چیزهایی می‌شنون به شکل حیدری نعمتی می‌شنوند. یک سری ملی گراها همه زندگیشون رو گذاشتن که بگن ما هر چی داریم از هخامنشیه، یک سری هم میگن اون‌ها اصلا وجود نداشتند! مثل همین آقای علی مطهری. می‌گه کوروش اصلا به چه دردی می‌خوره. نمی‌دونم ایشون کجائیه، ولی من که ایرانی هستم فکر می‌کنم که کوروش باعث افتخار تمدن ماست. این نکته ربطی به نظام شاهنشاهی و این‌ها نداره. نظام شاهنشاهی که آقایون ازش حرف می‌زنن منظورشون نظام شاهنشاهی پهلوی و قاجاریه است. هنوز خیابان کریم خان زند که هست. ایشون هم شاه بوده. بنابراین بین شاهان فرق هست. همونطوری که بین ریاست جمهوری‌هام فرق هست. بنابراین این حرف مبتذلی که بعضی‌ها می‌زنند که صحبت از کوروش در ستایش شاهنشاهیست همونقدر ابلهانه‌است که کسانی که میگن ما تاریخمون فقط در کوروشه. ما الان هم ملت تمدن سازی هستیم. همین حالا جمهوری اسلامی یک قطب تمدن دنیاست. تعارف هم نداریم. چه دل بعضی بخواد چه نخواد چه بعضی سعی کنن این قطب رو خراب کنن چه نکنن، جمهوری اسلامی هم یک قطب تمدنیه. نه شیفتگی ملی‌گرایانه ما نسبت به این شخصیت داریم، نه ابراز برائت از یک شخصیت بزرگ تاریخی که در کتب مقدس هم ازش یک شخصیت کاریزماتیک حتی پیامبرگونه ساخته شده. بنا به گفته آقایونی که در قرآن تحقیق می‌کنن به طور مشخص ذوالقرنین اشاره به کوروش هست. نه بر خلاف چیزی که بعضی‌ها میگن اسکندر. چون اسکندر ربطی به این چیزها نداره. من فکر می‌کنم این خلا وجود داره. این خلا هم داخل ایران هست، هم در خارج. مثلا در آمریکا سیصد هزار تا اسم سایروس (تلفط لاتین کوروش) داریم. پس این شخصیت دامنه داره. اونوقت کی ازش صحبت کرده؟ آمریکایی‌ها هیچوقت در مورد کوروش کار نکردن. چرا کار نکردن؟ آمریکایی‌ها نسبت به افسانه مولان هم ری‌اکشن نشون دادن. یعنی چینی‌ها رو هم فیلم کردن. چرا اون‌ها راجع به ما نمی‌سازن؟ برای اینکه دوست ندارن مطرح بشه. دوست ندارن تمدن ایرانی به عنوان یک سابقه تاریخی مطرح بشه چون اونوقت حرکت‌های سیاسی اون‌ها بی‌معنی میشه. وقتی شما می‌خوای به یک کشوری حمله کنی، وقتی تحریمش می‌کنی، وقتی فشار بهش میاری، خب باید اون کشور رو محقرش کنی دیگه. ولی ایران محقر نیست. منتهی وظیفه سازمان‌های دولتی ما بوده که تا الان این کار رو بکنن. من نمی‌دونم چرا این کار رو نکردن و چرا دلشون نمی‌خواد این کار رو بکنن.
منبع:اوج نیوز